Ik denk dat er weinig mensen zijn met wie ik zoveel passies deelde als met Harry Peters, die op 18 mei overleed. De voormalig voorzitter van V.V.V. (‘Van Vijanden Vrienden) de oudste schaakclub van Alkmaar, in 2006 gefuseerd met A.S.G. (Alkmaars Schaakgenootschap) en 0-0-0 (Lange Rokade) had drie (vier als je muziek ook meetelt, maar daarvan ben ik eerlijk gezegd te weinig op de hoogte) grote liefdes in zijn leven: boeken, films en schaken. Ik kan mij van lang geleden herinneren dat ik Harry tegenkwam in de trein en hij mij vertelde, minimaal twee boeken per week uit te lezen tijdens zijn treinreis van Alkmaar naar Utrecht. Ook was hij een groot filmliefhebber en een van de founding fathers van het Cinekid Festival dat dit jaar 36 jaar bestaat. Als filmprogrammeur bij Cinekid heeft hij sinds de oprichting in 1987 het programma vormgegeven en zette hij zich in om kwalitatieve jeugdfilms een publiek te geven. Een streven waarvoor hij letterlijk de hele wereld overvloog.

(meer…)

Als schaker en filmliefhebber kwam ik Harry Peters altijd en overal tegen. Toen ik nog bij 0-0-0 speelde was hij voorzitter van V.V.V. die in samenwerking met 0-0-0 het Accom-schaaktoernooi organiseerde en in Alkmaar Schaakt schreef. Harry ging weg bij V.V.V. nog voordat V.V.V., 0-0-0 en A.S.G fuseerden tot de Waagtoren en was sindsdien lid van de schaakvereniging Bergen. Later kwam ik hem als schaker tegen bij allerlei schaaktoernooien: Hoogovens, Corus, Tata, Accom, ASK, veteranen en Science Park. Het is eigenlijk vreemd dat ik in al die jaren maar 1 partij tegen hem heb gespeeld. Die partij was in de Corus 10-kamp van 2003 en was bijzonder, omdat Harry in 9 zetten mat ging in een opening, die hij al jaren speelde. Ik had me voorbereid op die opening en liet vooraf aan Rob Heijink zien wat Harry fout kon doen. En dat gebeurde! (meer…)

Jarenlang hebben we bijna wekelijks getraind. Een van de doelen daarbij was de Nederlandse damestop. Onderweg daarnaartoe zouden we waarschijnlijk langs de WIM titel komen. Dat leek ons om duidelijke redenen vooral grappig. Sinds afgelopen oktober moesten die trainingen helaas stoppen vanwege jouw gezondheid. Als clubgenoten bij je langs gingen dan hoorde ik soms via via dat je je niet zozeer druk maakte om jezelf, maar wel om hoe het nou met mijn trainingen verder zou moeten! Dat was erg kenmerkend voor je. Je klaagde nooit over je gezondheid, ook al wist ik dat je vaak veel pijn had, maar was juist altijd geïnteresseerd hoe het met mij ging en stelde ook vol enthousiasme vragen over de rest van mijn familie. Ook bleef je vragen om al mijn partijen, want die wilde je hebben voor je archief. Dat je je toen zorgen maakte was ook wel wat terecht want tot die periode steeg mijn rating naar een record van 2252, maar zakte daarna weer ruim 100 punten. Dat zal vast geen toeval zijn geweest. Maar je hoeft je geen zorgen meer te maken: mijn rating is daar weer ongeveer terug en ik ben 3e geworden bij het NK dames! Uiteraard hebben Dimitri en Chris mij de afgelopen periode verder getraind, wat ook veel heeft geholpen. Maar het was wel anders dan met jou.

(meer…)

Wim Andriessen, een van de meest markante persoonlijkheden, die het Nederlandse schaakleven heeft gekend is op 78-jarige leeftijd overleden.

Wim was niet zo maar iemand. Hij was bijzonder veelzijdig, had een uitgesproken mening en stak die niet onder stoelen of banken. Of het nu ging over schaken, sport in het algemeen, politiek, kunst, literatuur, opvoeding, werk of de maatschappij; overal had hij wel wat over te zeggen en wist dit vrijwel altijd met steekhoudende argumenten te onderbouwen. De belangrijkste drijfveer van dit alles was een enorme leergierigheid. Wim wilde gewoonweg alles weten over wat er om hem heen gebeurde. Hij was geabonneerd op drie kranten, keek veel achtergrondprogramma’s op de televisie en was altijd in voor een goed gesprek, het liefst uitmondend in een stevige discussie.

Dit is dan ook een van de redenen dat ik graag bij hem langsging. Wim had altijd wat te vertellen en ik heb me dan ook in zijn gezelschap nooit één seconde verveeld. Behalve dat was hij altijd goed gehumeurd en bijzonder gastvrij.

Maar bovenal leefde Wim voor het schaken. Lang geleden, in november 2002, heb ik hem geïnterviewd voor het Hoornse Paard, het clubblad van de Lange Rokade, waarin hij zegt dat het schaakspel hem veel heeft gebracht in zijn leven. Dit geldt met name voor zijn rol als uitgever van het blad Schaakbulletin dat hij begon in 1968 (tot 1984) en zou worden opgevolgd door het huidige New in Chess dat zou uitgroeien tot ’s werelds beste (internationale) schaakblad, waar hij erg trots op was.

Behalve uitgever en schrijver, of beter gezegd schaakjournalist, voor Schaakbulletin, en ook o.a. de Volkskrant, waarin hij jarenlang de schaakrubriek verzorgde,  is Wim bovenal een schaker gebleven. Een speler, die graag zijn krachten wilde meten met het liefst gelijkwaardige of (nog) betere tegenstanders. Hij heeft dit heel lang, met heel veel plezier gedaan en met veel succes (daarover straks) en hij baalde er ontzettend van dat zijn lijf hem uiteindelijk in de steek liet. Door de pijn was hij niet meer in staat urenlang op een stoel te zitten en zich goed te kunnen concentreren.

(meer…)

Het was schrikken toen ik vernam dat Frank van Tellingen bedankt had als lid van De Waagtoren. Frank, die ondanks de afstand die was ontstaan nadat hij in Den Haag was gaan samenwonen, toch altijd zeer betrokken bleef bij het Alkmaarse schaakleven steeds vol zat met enthousiaste plannen en ook niet te beroerd was daar aan mee te werken. Ik herinner me nog de trainingsactiviteiten die we een paar jaar geleden hadden opgezet voor de spelers van het Eerste. We zouden ons o.a. voorbereiden op het Grünfeld-indisch, waarop Frank meteen met een uitvoerig artikel op de proppen kwam. En nog niet zo lang geleden verraste hij Maaike en mij i.v.m. de tweekamp van Maaike tegen Anne-Maja Azarian. Hij kwam niet alleen met de aanbeveling een bepaalde variant tegen het Frans van Anne-Maja toe te passen, hij liet dat vergezeld gaan met een twaalf pagina’s tellend artikel. Typisch Frank, hij dacht dat je dat wel in een paar dagen in je hoofd kon stampen.
We konden Frank toch niet zo maar onopgemerkt laten gaan en wat wist ik eigenlijk zelf van hem? Ik dook daarom eerst maar eens in de geschiedenis en stootte daarop al snel op het jeugdkampioen-schap tot 16 jaar in 1994. Het misschien wel sterkst bezette jeugdkampioenschap ooit uit de Nederlandse geschiedenis, als we dat tenminste op titelhouders baseren. Vier van de deelnemers kunnen zich thans met de GM-titel sieren, te weten Sipke Ernst, Martijn Dambacher, Ruud Janssen en Maarten Solleveld en twee met de titel IM, Merijn van Delft en Lucien van Beek. Onder de 19 deelnemers ons twee bekende namen, Daan Geerke (!) en Frank. Daan eindige als 17^e met 3 uit 9. Frank deelde uiteindelijk de tweede plaats onder andere met vier van de eerder genoemde titeldragers. Bij het ingaan van de laatste ronde stond hij nog bovenaan, maar verloor uiteindelijk van Lucien van Beek, de nieuwe jeugdkampioen. Van hem werd trouwens nadien niet zoveel meer vernomen als schaker. Hij ging in Leiden studeren maar veroverde toch nog in 2006 de IM-titel door resultaten in de KNSB-competitie.
Ik was nadat ik deze gegevens opgeduikeld had, nogal nieuwsgierig naar Franks terugblik op dit kampioenschap in relatie tot zijn studie en andere interesses. Waarom wordt zijn naam niet gesierd met een schaaktitel in tegenstelling tot zoveel van zijn schaakrivalen? Hij nam voor zijn reactie even de tijd, maar hier is dan zijn bijdrage.

(meer…)

Al browsend kwam ik op de website van Unitas een paar herinneringen aan wijlen Henk Westerman tegen. Zeer sympathieke stukjes overigens, die ze in Groningen over hem schrijven. Voor de geïnteresseerden die dit wellicht hadden gemist, kopieer de  links in een browserscherm.

http://www.svunitas.nl/joomla/index.php?option=com_content&view=article&id=1225:herinnering-aan-henk-westerman&catid=28:nieuws&Itemid=86

http://chess.tuxtown.net/game-replayer.php?id=534118949d82f063a234c33e68ceec6be90d3b10905ce3f41d1f4

Dinsdagavond 18 maart versloeg Henk Westerman nog Leo van Steenoven in de interne competitie. Een week later was hij niet aanwezig. Op woensdag bij het Veteranentoernooi in Hoorn hoorde ik na afloop van mijn partij dat Henk er niet was, omdat hij dinsdag was overleden aan een hersenbloeding.

Henk is 78 jaar geworden en was tot op het laatst een fanatieke schaker. Hij speelde zo ongeveer mee in alle toernooien in de omgeving: Wijk aan Zee, Haarlem, IJmuiden, Hoorn en hij ging ook nog naar Vlissingen. In het verleden ging hij zelfs naar het buitenland om te schaken. Daarnaast was hij tot voor kort lid van drie schaakverenigingen: Unitas, VAS, de Waagtoren en de Nederlandse Bond voor Correspondentieschakers. Pas in 2010 stopte hij bij Unitas en in 2013 stopte hij bij VAS. Bij VAS speelde hij eerst nog voor de KNSB. Later toen Henk bij VAS voor de Schaakbond Groot Amsterdam speelde, ontdekte ik dat hij dan voor de Waagtoren ook voor de Noord Hollandse Schaakbond mocht spelen. Zo kwam Henk bij ons extern spelen. Toen hij eindelijk voor ons speelde, werd hij vaak gevraagd om in te vallen voor de KNSB. Bij die gelegenheden scoorde hij echt goed. Ook in het huidige seizoen was hij nog een gewaardeerd lid van het derde. Hij was een stabiele kracht toen het met het derde nog slecht ging.

Henk speelde zijn laatste partij in het Veteranentoernooi in Hoorn. De foto hiernaast is gemaakt tijdens het Veteranentoernooi van 2013 door Ben Zuurveld.

Het overlijden van Eddie Kayser had een druk emailverkeer tussen een aantal Waagtorenleden tot gevolg. Zonder uitzondering herinnerde een ieder in hem een uiterst beminnelijk mens met wie het altijd een genoegen was aan het bord te spelen of analyseren. Ook doken herinneringen op aan een heel bijzondere combinatie van zijn hand, maar niemand wist er het fijne meer van. Er was sprake van een interview in het Noordhollands Dagblad, waarschijnlijk begin jaren tachtig, waarin Eddie die combinatie had laten zien. Zelf herinnerde ik me plotseling een artikel van Tim Krabbé dat ging over ‘de wonderzet van Eddie Kayser’ of een soortgelijke titel. Maar in zijn ‘Curiosa’ en ‘Nieuwe Curiosa’ kan ik daar niets van vinden en ook de bronvermelding van ‘Een selectie uit 15 jaar Schaakbulletin’ gaf geen opheldering net zomin als de internetsite van Krabbé.
Toen ook Harry Peters, in die jaren tachtig voorzitter van V.V.V.,  geen opheldering kon verschaffen, kwam ik uiteindelijk bij ‘de best ingevoerde schaker van Nederland terecht’, te weten de Brabander René Olthof, die al enkele decennia  hier in Alkmaar als redacteur bij New In Chess werkt. Hij riep meteen, dat moeten we Bram van der Tak vragen, die weet dit ongetwijfeld. En inderdaad Bram, die in de jaren vijftig lid was van V.V.V. en Eddie Kayser ook persoonlijk heeft gekend kon vertellen dat de volgende stelling door Kurt Richter is opgenomen in zijn leerboek van het middenspel ‘Kombinationen’ onder vermelding ‘nach Kayser, Alkmaar 1953’.

Zie diagram. Wit dreigt mat (1.Dxh6+), maar zwart is aan zet. Ik geef de zetten zonder ontsierende uitroeptekens.
1…Te1+ 2.Txe1 Dxc2+ 3.Kxc2 Pd4+ 4.Kb1 Pc3+ 5.bxc3 Tb8+ 6.Lb7 Txb7+ 7.Ka1 Pc2 mat.
Wat bedoelde Richter met de mededeling ‘nach Kayser’? Hoe was Kayser hierbij betrokken? Kayser zelf schijnt gezegd te hebben dat deze stelling afkomstig was uit ‘Indië’. Wie weet er meer van en kan opheldering verschaffen?
Dit is een eerste aanzet tot een eerbetoon voor Eddie Kayser. Ik ben bezig materiaal te verzamelen en hoop dat er nog knipsels en schaaknotatiepapieren bewaard zijn gebleven.

Naschrift
Dit artikel was koud onderweg voor plaatsing, of er dook verhelderende informatie op. En dat van niemand minder dan van Tim Krabbé zelf. Dat ik in de index van ‘Schaakbulletin’ niets over de diagramstelling kon vinden kwam door het feit dat de stelling niet onder de naam van Kayser stond vermeld maar van NN tegen NN. In ‘Schaakbulletin 17/18’uit 1969 kunt u het complete verhaal vinden, welk ik hier in het kort samenvat.  Bij navraag bleek dat Kayser zelf deze combinatie te hebben uitgevoerd, in een informeel partijtje toen hij nog in Indonesië woonde. Hij liet het diagram onder andere aan Emil Diemer zien, de discipel van het Blackmar-Diemer gambiet, die in die tijd veel in Nederland bivakkeerde. Die gaf op zijn beurt de stelling door aan Richter, die hem zoals gezegd publiceerde.
Dat de diagramstelling bekend werd onder NN tegen NN is opmerkelijk. Krabbé besluit zijn artikel met ‘Ik weet wel dat ik niet zo bescheiden geweest zou zijn als Kayser’’.