Magnus N1 – Waagtoren N2: 4,5-3,5

Dat het Eerste in de Meesterklasse wedstrijd na wedstrijd verliest is jammer, maar dat je daar geen Nostradamus voor hoeft te zijn, was reeds vanaf het begin volkomen duidelijk. Het ratingverschil met de meeste teams is gewoonweg te groot, die een karrevracht aan (groot)meesters kunnen laten opdraven. Daar kan zelfs een Dimitri Reinderman in zijn eentje niet tegenop. Na vier wedstrijden heeft het team slechts 13 bordpunten bijeengesprokkeld en geen enkele matchpunt. En eerlijk gezegd, acht ik de kans dat dit heel veel beter wordt vrijwel nihil.

Hoe anders is dit in de klassen daaronder. Vanaf ongeveer de 3^e klasse KNSB – schat ik zomaar in – en in de onderbond vanaf de 1^e klasse (in de Topklasse zal dit nog wel enigszins meevallen, denk ik), hebben geluk en pech een enorme invloed op de einduitslag; talloze gewonnen staande stellingen worden regelmatig weggegeven en (straal)verloren stellingen alsnog in winst omgezet.  

Dat dit geen gekke gedachte is, bleek afgelopen week maar weer eens en Waagtoren N2 de degens mocht kruisen met het door Frank Agter (Drulovic) als TCFKAM (The club formerly knows as Magnus) benoemde team uit Schagen, en elk denkbare score mogelijk was geweest.

Laat we de borden eens aflopen te beginnen met de twee partijen, die op verzoek van Magnus – in verband met een bekerwedstrijd een week later tegen Waagtoren N1 – vooruit werden gespeeld in Alkmaar.

Iedere schaker kent de buitengewoon pijnlijke ervaring uitstekend te hebben gespeeld, maar toch te verliezen door één, vaak direct beslissende, misgreep. Of, wat eveneens regelmatig gebeurt, na gewonnen te hebben gestaan, door twee of meerdere ‘kleine’ foutjes, niet de beste, maar de op één na beste zet te doen, de partij langzaam maar zeker uit handen te geven. Een typisch voorbeeld hiervan speelde zich af aan het eerste bord en Willem Meyles, na meer dan twintig uitstekende (computer)zetten te hebben gedaan, alsnog een (‘onverdiende’) nul incasseerde.

Willem Meyles (1884) – Enrico van Egmond (2130), bord 1

Alkmaar, 28 november 2023

1.e4 g6 2.d4 d6 3.f4 Lg7 4.Pf3 a6 5.Le2 b5 6.c3 Lb7 7.e5 e6 8.0-0 Pe7

Er staat nu een mix van de Moderne Verdediging, een Pirc en eigen inbreng op het bord, met als resultaat dat wit iets beter is komen te staan. De witspeler kiest de juiste weg de zwarte opstelling aan te pakken.

9.a4! c6 10.Pbd2 d5

Denk nu eens alle stukken weg, behalve de zwarte pionnen en de loper op b7. Dan krijg je dit:

Een treurige aanblik…

11.Tf2 Pd7 12.Pf1 Pb6 13.a5 Pc4 14.b3!

Wit offert een pion met als doel zijn dameloper te activeren. Na 14.b4 hadden ze elkaar de hand kunnen schudden, iets waarvoor een aanvalsspeler als Willem natuurlijk(!) niet achter het bord gaat zitten.  

14..Pxa5 15.La3 Lc8

Maakt plaats voor de terugtocht van het paard.

16.Lxe7

Hoewel de tekstzet niets verpest, had hij hiermee nog even kunnen wachten. Met zowel 16.Ld3 Pb7 17.Pe3 Ld7 18.Tfa2 als 16.Pe3 Pf5 17.Pxf5 exf5 18.Ld3 behoudt wit het initiatief. Al zijn stukken staan, in tegenstelling tot die van zwart: het paard op a5, de lopers op c8 en g7 en de inactieve torens op a8 en h8, heel goed.

16..Kxe7 17.g4

Iets te voorbarig. Plus dat wit opeens besluit de strijd naar de koningsvleugel te verleggen, in plaats van zijn pijlen te richten op de zwakke zwarte damevleugel. Na eerst 17.Pe3 of 17.Ld3 gevolgd door 18.c4! staat hij nog steeds (veel) beter.

17..Pb7 18.Pg3 Lh6 19.Dc1 Db6 20.Pg5! c5 21.f5! Pd8

22.h4

Soms heb je het ‘luxeprobleem’ dat je te veel goede zetten tot je beschikking hebt, in dit geval 22.Df4 en 22.c4! De tekstzet beoogt het ontpennen en ontlasten van de dame van de dekking van het paard op g5.

22..cxd4 23.fxg6

Ook nu was 23.c4! heel sterk geweest. Na bijv. 23..Ke8 24.cxd5 exd5 25.Df4 Tf8 26.Lf3 of 23..dxc4 24.bxc4 gxf5 25.gxf5 b4 26.c5! is het nog steeds wit die aan de touwtjes trekt.

23..fxg6 24.Da3+?

Pas nu geeft wit zijn voordeel weg. Beter was 24.cxd4 Ld7 25.Dd2.

24..Ke8?

Met 24..b4! 25.cxb4 d3! 26.Lxd3 De3! had hij het wit toch ietsje moeilijker kunnen maken. Hoewel ook dan wit na 27.Kg2 Dxd3 28.b5+ Ke8 29.Taf1 Lg7 30.Pxh7! zich geen zorgen hoeft te maken.

25.cxd4

Een goed moment om even bij stil te staan. En of je het nu gelooft of niet: de computer geeft hier 0.00 aan en je tot geen andere conclusie kunt komen dat wit het toch enigszins uit handen heeft gegeven.

25..Ta7 26.Tc1 Tc7

Vanwege zijn pluspion is het nu voor de eerste keer zwart die beter staat.

27.Ld3 b4 28.Db2 Lxg5

Een juiste beslissing. Het sterke witte paard wordt van het bord verwijderd.

29.hxg5 Tf8 30.Txc7 Dxc7 31.Tc2

Wit zal ongetwijfeld bang zijn geweest voor een zet als ..Dc3, maar na 31.Tf6! Dc3 32.Txf8+ Kxf8 33.Dxc3 bxc3 34.Kf2 c2 35.Lxc2 zou hij het eindspel remise moeten kunnen houden.

31..Pc6 32.Dc1 Ld7

33.Lxa6?

In tijdnood grijpt wit helaas mis. Na 33.Pe2 Db6 34.De3 of 33.Pe2 Tf3 34.Dd2 is er nog niets beslist.

33..Db6!

De (eenvoudige) weerlegging. De dubbele aanval op a6 en d4 is dodelijk.

34.Lc8 Pxd4 35.Lxd7+ Kxd7 36.Tc5 Pxb3 0-1

Een uitstekend gespeelde partij van de witspeler, die meer verdiende dan nu het geval was.

Alex had het niet direct in de gaten, maar speelde tegen de sterkste speler van Magnus, Kevin Tan. Na slechts 25 zetten werd de vrede getekend.

Kevin Tan (2161) – Alex Albrecht (1844), bord 2

Alkmaar, 28 november 2023

1.c4 e6 2.Pf3 d5 3.e3 f5 4.Pc3 Pf6 5.d4 c6 6.Ld2 Ld6 7.Ld3 0-0 8.0-0 Pe4 9.c5 Lc7 10.b4 Pd7 11.b5

11..De8

Kiest voor het geijkte patroon zijn dame over te brengen naar de koningsvleugel. Veel sterker was echter 11..e5! en zwart zich verlost van de ‘slechtste’ pion in zijn stelling, de achtergebleven e6-pion. Bijkomend voordeel is dat na 11..e5 zwart met 12..Pxc3 gevolgd door 13..e4 dreigt een stuk te winnen.

12.Pe1 Pdf6 13.f4 Ld7 14.bxc6 Lxc6 15.Pf3 Pg4 16.Lxe4 fxe4 17.Pe5 Pxe5 18.dxe5 b6! 19.cxb6 Lxb6 20.Pe2 Lb5 21.a4

Zonder er veel voor hoeven doen, heeft zwart een mooie stelling gekregen en is zijn ‘slechte’ loper tot leven gekomen.

21..Lxe2?

Zwart zal ongetwijfeld hebben gedacht: ‘Ben ik even blij dat ik eindelijk van dat vervelende ding af ben.’ Toch was dit niet de beste optie. Met 21..Ld3 of 21..Lc4 had hij de druk vastgehouden.

22.Dxe2 d4 23.a5 d3 24.Dg4 h5 25.Dh3 ½-½

Een bijzonder schrale troost was dat, behalve Willem, er meerdere spelers waren die halve en soms zelfs hele punten lieten liggen. Dit gold dit ook voor mijzelf. Na tot nu toe (althans volgens de computer!) de beste zet te hebben gespeeld, doet zwart het na 21.Lxh4 verkeerd.

Henk Bermon (1835) – Marten Coerts (1820), bord 6

Schagen, 6 december 2023

Duidelijk is dat zwart de stelling controleert en veel beter staat. Hij heeft een pion meer, zijn stukken staan actiever en de halfopen c-lijn biedt goede aanvalsmogelijkheden.

21..Pxe4?

Niet slecht, maar veel minder sterk dan het logische 21..Tac8! en zwart heeft nog steeds alle troeven in handen. Na bijv. 22.Lf6 en nu 22..Pxe4! 23.Lxe4 Lxe4 24.Pxd4 Lxc2 staat hij niet een, maar twee pionnen voor.

22.Lxe4 Lxe4 23.Pxd4 Tac8 24.c3

Nu heeft zwart slechts één (zwakke) d-pion meer. En na een tweede misgreep eindigde de partij na 14 zetten teleurstellend in remise. ½-½

Jan Poland (1719) – Jan Pjotr Komen (1930), bord 3

Schagen, 6 december 2023

Ondanks een ratingverschil van 211 Elo-punten, verweerde Jan zich uitstekend, maar ook nu was er sprake van de stelling ‘uit handen geven’. Na 41..bxc6 staat het zo:

Wit, die vrijwel de gehele partij zeer goed heeft gestaan, hetgeen onder andere heeft geresulteerd in een pluspion, doet een logisch uitziende zet, maar hij een ‘kleinigheidje’ overziet.

42.Pe5? Df5?

Ook zwart ziet het niet. 42..Pxe5 43.dxe5 Pd3! levert een volle kwaliteit op.

43.Pg4?

Na 43.Pxc6! heeft wit de bijzonder vervelende dreiging Pe7+. Zwart kan nog iets proberen in de vorm van 43..Dh5, maar na 44.h3 Pxh3+ 45.gxh3 Dxh3 46.Pe7+ Kh7 47.Pxd5 (of 47.Dc2 g6 48.Pxd5) 47..Dh2+ 48.Kf1 Dh1+ 49.Ke2 Dxe4+ 50.Pe3! is hij echt uitgepraat.

43..Dxg4 44.Pg3 Txd4 45.Dxc6 Td2

En nu zou wit na het kurkdroge 46.a5 nog steeds de beste papieren hebben gehad.

46.Df3?

Geeft zwart de mogelijkheid tot een eenvoudig tactisch grapje.

46..Ph3+ 47.Kf1??

47.Kh1 en wit leeft nog: 47..Pxf2+ 48.Kg1 Ph3+ 49.Kh1 Dxf3 50.gxf3 Pf2+ 51.Kg1 enz. maar lekker speelt het niet meer. En in plaats van het direct beslissende 47..Dxf3 uit te voeren, gevolgd door 48..Txf2 mat, ging de partij nog een tijdje door, maar was het uiteindelijk toch zwart die er met de volle buit vandoor ging. 0-1

Aan het achtste bord liet Ruud Niewenhuis eveneens een gewonnen stelling uit zijn vingers glippen. Hoewel de eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat het dit keer eigenlijk andersom was. Zwart stond vrijwel de gehele partij beter, maar deed één slechte zet met een bijna desastreus resultaat.

Ruud Niewenhuis (1689) – Evert Bergman (1773), bord 8

Schagen, 6 december 2023

Stelling na 34.Lg2

Zwart staat geweldig. Hij heeft een pion meer, zijn stukken staan actief (o.a. een prachtig gecentraliseerde toren) en hij heeft een meerderheid op de damevleugel. Interessant is dat ook in schijnbaar ‘rustige’ stellingen, tactiek een belangrijke, zelfs doorslaggevende rol kan spelen. Na het bepaald niet voor de hand liggende 34..b4! zou wit na zowel 35.Kh2 La4! 36.b3 ((36.Tc1 Pe2) 36..Lxb3 37.Tb2 c4! Of 34..b4 35.axb4 La4! 36.b3 (36.Tc3 Pe2+) 36..Lxb3 37.Tb2 c4! spoedig kunnen opgeven. 

34..Txf4? 35.Lxc6! Kxc6 36.Kg2!

Nu is het opeens wit die de beste kansen heeft.

36..Pe4 37.Pd3!

En zwart is gedwongen zijn prachtige toren in te leveren.

37..Txg4+ 38.hxg4 fxg4 39.Pe5+ Kd5 40.Pxg4

En hoewel wit bijna een volle toren meer heeft, kon hij – vanwege tijdnood – de partij niet in winst omzetten. ½-½

Dat we niet alleen maar pech, maar ook af en toe geluk hadden (hoe kom je anders aan 3,5 punt?), blijkt uit de partijen van Daan en Chaim.

Reinier Weber (1854) – Daan de Vetten (1769), bord 4

Schagen, 6 december 2023

Daan had hier het foutieve 38..f5 gespeeld, een zet die zijn tegenstander beslissend voordeel had kunnen opleveren. Maar de zwartspeler heeft geluk.

39.Td8?? Lxd8 0-1

Na 39.Tg1+ Kf7 40.Tg7+ Ke6 41.Txb7 had zwart hard moeten werken voor een half, laat staan een heel punt.

Chaim speelde een interessante, door hemzelf grotendeels geannoteerde, partij, waarvan dankbaar gebruik is gemaakt.

Chaim Bookelman (1812) – David de Visser (1947), bord 5

Schagen, 6 december 2023

1.c4 e5 2.g3 Pf6 3.Lg2 d5 4.cxd5 Pxd5 5.Pf3 Pc6 6.Pc3 Le6 7.0-0 Le7 8.d4 Pxc3 9.bxc3 e4 10.Pd2 f5 11.e3

Chaim: 11.f3 is blijkbaar de meest gangbare voortzetting, maar e3 is niet slecht.

11..0-0 12.c4 Pa5 13.Da4

Chaim: De eerste echte onnauwkeurigheid waarmee het kleine voordeel verloren gaat.

13..c6 14.Lb2

Chaim: Tja, van alles en nog wat gezien en bekeken qua tactische trucjes, maar dit zag ik over het hoofd.

14..Pxc4!

Chaim: Uiteraard en goed gezien!

15.Pxc4 b5 16.Dc2 Lxc4

Chaim: En dan sta je pardoes een gezonde pion achter. Ik hoopte dat de d-lijn open zou gaan en dat ik dreigingen zou hebben met mijn zwartveldige loper. Een zet later was ik een illusie armer.

17.Tfd1 Dd5 18.Tdc1

Chaim: Om een toekomstig ..Lb3 uit de stelling te halen.

18..Tfc8 19.a3 a5 20.Lf1 Lb3 21.De2 a4

Marten: Beter was 21..Tcb8 om ..b4 voor te bereiden. 

22.Dh5

Chaim: Geen goede zet – dat wist ik tijdens de partij ook wel – maar ik wist ook dat mijn tegenstander, die razendsnel speelde, wel eens de zwarte velden kon gaan verwaarlozen..

22..g6

Marten: Onnodig. De witte dame dreigde niets op h5. Zwart verzwakt nu zonder enige reden zijn koningstelling, hetgeen hem duur komt te staan.

23.De2 b4 24.Dd2

24..bxa3

Marten: Een grote strategische fout, die zwarts voordeel vrijwel teniet doet. Na 24..c5! – mogelijk vanwege de ongedekte witte dame –  had het wit een stuk moeilijker gemaakt.

25.Lxa3 c5

Chaim: Een kans om gelijk te maken, hoe gek het ook klinkt!

26.Tab1

Chaim: Niet direct de gelijkmaker, maar in deze zet zit wel wat gif. Vanaf dit moment zat ik alleen maar te azen op tactiekjes die de zwarte koning in verlegenheid zouden kunnen brengen.

Marten: Beter was 26.Dc3! en zwart nu niet op d4 kan nemen: 26..cxd4 27.Dxc8+! Txc8 28.Txc8+ Kf7 29.Tc7 d3 30.Txe7+ Kf6 31.Txh7 d2 32.Lb2+ Ke6 33.Le2 d1(D)+ 34.Lxd1 Lxd1 35.Ld4 met groot voordeel. De witte torens en loper zijn oppermachtig.

26..Kf8 27.Dc3! c4 28.Lxe7+ Kxe7 29.Db4+

Chaim: Met slinkende tijd op de klok hoopte ik dat deze voortzetting mijn tegenstander de meeste problemen zou bezorgen.

29..Dd6 30.Db7+ Dc7 31.Db4+ Ke6?

Chaim: Waarom naar voren lopen?

Marten: Een misgreep. Met de tekstzet geeft zwart al zijn voordeel uit handen.

32.d5+!

Chaim: De kans die ik nodig had!

Marten: Chaim laat nu zien heel goed te kunnen combineren!

32..Kxd5?

Chaim: Zonder blikken of blozen nam mijn tegenstander direct op d5.

Marten: Een blunder, die alleen is te verklaren doordat zwart wits volgende zet heeft overzien. Anders had hij ongetwijfeld 32..Kf7 of 32..Kd7 gedaan.

33.Txb3!

Chaim: Een onaangename verrassing lijkt me. Iets waar ik al sinds de 26^e zet op hoopte.

Marten: De mooie pointe.

33..axb3 34.Lxc4+ Ke5

Marten: De computer: mat in acht zetten.

35.Dc3+ Kd6 36.Df6+

Chaim: Als de zwarte pion niet op g6, maar op g7 had gestaan, dan was alles anders geweest. De middelmatige zet 22.Dh5 was dus, zoals gegokt, niet onbelangrijk.

36..Kc5

37.Lxb3+

Chaim: 37.Dd4+ is nog sterker en leidt tot mat, maar de tekstzet is goed genoeg en met 9 minuten op de klok bekroop mij het gevoel dat ik uitstekend in staat was gewonnen stellingen met zogenaamd chique zetjes om zeep te helpen. 1-0 

Concluderend: Magnus N1 – De Waagtoren N2 was een tombola die, zoals hiervoor betoogd, alle mogelijke uitkomsten had kunnen hebben, en het dit keer de West-Friezen waren die het geluk net iets meer aan hun zijde hadden dan wij.