Een partijtje tegen Jan Timman

  [Event "SV Wageningen - De Waagtoren"] [Site "Wageningen"] [Date "2022.06.11"] [Round "5"] [White "Jan Timman (2524)"] [Black "Frank van Tellingen (2301)"] [Result "1-0"]  1. Nf3 (1. e4 c5) 1... c5 2. e4 {neemt de uitdaging aan. Dat geeft aan dat ook  Timman in een strijdlustige bui was.[%clk 0:00:00]} d6 {[%clk 0:00:00]} 3. d4  {Heel even verwachtte ik nog iets als 3.c3 en 4.h3, 3.Lb5+ of iets dergelijks,  maar waarom zou je dan 2.e4 spelen?[%clk 0:00:00]} cxd4 {[%clk 0:00:00]} 4. Nxd4  {[%clk 0:00:00]} Nf6 {[%clk 0:00:00]} 5. Nc3 {[%clk 0:00:00]} a6 {[%clk 0:00:00]}  6. Bg5 {[%clk 0:00:00]} e6 {Ook 6...Pbd7 is een goede, solide optie met overigens  bergen theorie. Net als Vigorito wordt het 'drie-stukken-systeem' ook aanbevolen  door Anish Giri in zijn uitstekende chessable-cursus over de Najdorf, waarin hij  en passent ook alle Anti-Sicilianen behandelt.[%clk 0:00:00]} 7. f4 {[%clk  0:00:00]} Be7 {[%clk 0:00:00]} 8. Qf3 {DIt heeft Timman in zijn carrière  natuurlijk veel gespeeld, met name 10.Ld3, voor zover ik me kon herinneren.[%clk  0:00:00]} Qc7 {[%clk 0:00:00]} 9. O-O-O {[%clk 0:00:00]} Nbd7 {[%clk 0:00:00]}  10. g4 {[%clk 0:00:00]} b5 {[%clk 0:00:00]} (10... h6 11. Bxf6 Bxf6 12. h4 Nb6  13. g5 Bxd4 14. Rxd4 Qc5 15. Rd2 Bd7 {is een interessant alternatief, dat ook  door Giri wordt genoemd.}) 11. Bxf6 {[%clk 0:00:00]} Nxf6 {[%clk 0:00:00]} 12. g5  {[%clk 0:00:00]} Nd7 {[%clk 0:00:00]} 13. f5 $1 {de kritieke variant.[%clk  0:00:00]} O-O $1 {deze zet heeft de variant weer nieuw leven in geblazen.[%clk  0:00:00]} (13... Bxg5+ 14. Kb1 Ne5 15. Qh5 Qe7 16. Nxe6 Bxe6 17. fxe6 g6 18.  exf7+ Kxf7 19. Qh3 Kg7 20. Nd5 Qd8 21. Qc3 {geldt tegenwoordig als vrijwel  onspeelbaar voor zwart. In mijn jeugd in het precomputertijdperk werd deze  speelwijze nog aanbevolen door Daniel King in zijn uitstekende boek  Winning with  the Najdorf ,  dat weliswaar niet actueel meer is, maar toch voor jeugdspelers een zee aan  positionele ideeën en modelpartijen bevat.}) (13... Nc5 14. f6 gxf6 15. gxf6 Bf8  16. Rg1 {een idee van de Hongaarse meester Szekely, geldt al sinds 1994 als veel  te gevaarlijk voor zwart. Zwart moet keihard werken om in het beste geval remise  te maken.}) 14. fxe6 {[%clk 0:00:00] {De zet van Timman is niet kritiek, maar leidt  natuurlijk nog wel tot een speelbare stelling. Timman vertelde na de partij dat  hij de zet 13...0-0 nog nooit had gezien. Grote spelers kiezen dan vaker voor een  risicoloze oplossing. Daardoor heeft zwart wel gemakkelijk goed spel.}} (14. Qh5 {is een gevaarlijke variant voor  zwart, waarin je precies moet weten wat je doet en die uiteindelijk tot remise  leidt. Een voorbeeld} b4 15. Rd3 $1 bxc3 16. Rxc3 Qb6 17. Nc6 Bf6 $1 18. e5 $6  {niet goed, maar wel erg gevaarlijk. Zwart moet zijn huiswerk hebben gedaan.} g6  (18... Bxe5 $4 19. Ne7+ Kh8 20. Qxh7+ Kxh7 21. Rh3#) 19. Qh6 $4 {verliest, maar  de weerlegging vereist kennis van de enige zetten voor zwart.} (19. Qh4) 19...  Qf2 $1 20. Kd1 Bg7 21. Ne7+ Kh8 22. Qxh7+ Kxh7 23. Rh3+ Bh6 24. Rxh6+ Kg7 25. f6+  Nxf6 {en zwart gaat niet mat})  (14. f6 14... gxf6 15. gxf6 Nxf6 $1 16. e5 dxe5  17. Nc6 {is ook erg complex, maar leidt tot varianten die min of meer tot remise  leiden.} (17. Qxa8 exd4 {en zwart wint})) (14. Rg1 14... b4 15. Nce2 e5) (14. h4) 14...  fxe6 {[%clk 0:00:00]} 15. Qg3 {De vraag is hoe zwart zich nu moet ontwikkelen, e6  is zwak en behoeft stevige dekking.[%clk 0:00:00]} (15. Nxe6 Rxf3 16. Nxc7 Bxg5+  (16... Ra7 $5 17. Ne8 Ne5 $5) 17. Kb1 Rb8 {is OK voor zwart, hoewel ik ook geen  praktische ervaring heb met deze stelling op enige vluggertjes na.}) 15... Nc5  {[%clk 0:00:00]} 16. Bg2 {[%clk 0:00:00]} (16. b4 {leek voor de hand te liggen,  maar het leek me dat zwart genoeg tegenspel kreeg na Pa4. Ook Timman zei dat hij  dit niet helemaal vertrouwde, maar aanvankelijk wel van plan was geweest.} Na4)  (16. a3 16... Rb8 17. b4 {de iets betere versie van de vorige variant} Na4 18.  Nxa4 bxa4 19. Bh3 Qc4 {was mijn idee tijdens de partij. Wit houdt misschien enige  druk na Tf1} (19... Re8 {is de suggestie van de computer en zal dus wel beter  zijn dan mijn idee Dc4.} 20. Rhf1 (20. Nxe6 Qc4 21. Rd5 a5 $3) (20. Bxe6+ 20...  Bxe6 21. Nxe6 Qc4 22. Nd4 Qa2 $132)) 20. Rhf1 Bd7 {zwart heeft altijd tegenspel  met a6-a5, maar het vergt nog nauwkeurig spel}) 16... b4 {Zoals Fischer in  schreef in zijn commentaar bij de partij tegen Walter: als zwart in dergelijke  stellingen b4 kan doen, moet hij dat zo snel mogelijk doen.[%clk 0:00:00]} 17.  Nce2 {[%clk 0:00:00]} Bd7 {leek mij logisch, met de simplistische idee a6-a5-a4.  De computer suggereert dat het wat tegenintuïtieve e6-e5! sterk was.[%clk  0:00:00]} (17... e5 18. Nf5 a5 {en het paard op f5 ziet er wel dreigend uit, maar  doet niet veel bijzonder}) 18. h4 {een nuttige zet. Wit probeert nu eerst te  consolideren[%clk 0:00:00]} a5 {[%clk 0:00:00]} 19. Kb1 {een standaardidee om de  koningsstelling gesloten te houden. Timman speelde hier overigens heel snel, de  tijd op mijn klok slonk veel sneller dan ik me bewust was.[%clk 0:00:00]} a4 {de  idee is dat wit Tc1 gaat spelen en daarna op de breekzet cxb3 en a3 speelt om de  boel dicht te houden. Hier stond me een torenoffer op a3 voor ogen, dat ik  overigens niet durfde te spelen toen het zo ver was.[%clk 0:00:00]} 20. Rc1  {[%clk 0:00:00]} Rfb8 {[%clk 0:00:00]} (20... Rab8 {Is logischer, om alvast de  toren van de diagonaal af te halen. Het is praktischer om de andere toren op de  f-lijn te houden, want wit kan natuurlijk ook tegenspel ontwikkelen.}) 21. Rhf1  {Het was nu vermoedelijk het beste de fout te erkennen en Tbf8 terug te spelen,  hetgeen ik nog overwoog, maar ik meende dat Txa3 sterk zou zijn.[%clk 0:00:00]}  b3 {consequent[%clk 0:00:00]} 22. cxb3 {[%clk 0:00:00]} axb3 {[%clk 0:00:00]}  (22... Qa5 {was volgens de computer erg sterk. Ik had iets anders voor ogen.})  23. a3 {Nu moet zwart eerst de dame weghalen, omdat b3 hangt.[%clk 0:00:00]} Qb6  {[%clk 0:00:00]} (23... Rxa3 {dit was in eerste instantie de bedoeling} 24. Qg4  (24. bxa3 Qa5 (24... Qa7 25. Rf3 (25. Qc3)) 25. Qc3 Qxa3 26. Qb2 {Dit leek me  heel interessant, maar het feit dat wit hier Tf3 kon spelen en zijn dame  makkelijk naar b2 kon halen, beviel me niet: ik wilde niet te naïef ten onder  gaan. Achteraf bezien had hier beter wel voor kunnen gaan. Ik denk dat  23...Txa3!? als een onaangename schok zou zijn gekomen. Een zet later was het  offer overigens nog beter.})) 24. g6 {DIt had ik nog wel verwacht[%clk 0:00:00]}  hxg6 {[%clk 0:00:00]} 25. Qxg6 {Ik zag tijdens de partij dat ook hier Txa3  mogelijk was: nu heeft wit geen Dc3-b2, wat op zich gunstig is voor zwart. Ik  miste echter het vervolgidee, anders had ik dit ongetwijfeld zonder aarzelen  gespeeld.[%clk 0:00:00]} Rf8 $2 {Dit leek me nog OK voor zwart, ik had Timmans  sterke 28e zet gemist. Het vraagteken is voor het laten glippen van de laatste  kans om Txa3 te spelen.[%clk 0:00:00]} (25... Rxa3 $3 {geheel in stijl} 26. bxa3  Qa6 $1 {de pointe: zwart heeft nu altijd Dd3+ met een eeuwig schaakmechanisme})  26. e5 {[%clk 0:00:00]} Rxf1 {[%clk 0:00:00]} 27. Rxf1 {[%clk 0:00:00]} Rf8 $2  {Leek me gedwongen, maar Le8 is de enige zet.[%clk 0:00:00]} (27... Be8 28. Qg4  {hier heeft wit het initiatief wel overgenomen.}) 28. Nf5 $1 {sterk gespeeld en  volkomen gemist[%clk 0:00:00]} Rxf5 {[%clk 0:00:00]} (28... exf5) 29. Rxf5 {[%clk  0:00:00]} exf5 {[%clk 0:00:00]} 30. Bd5+ {[%clk 0:00:00]} Be6 {treurig maar  noodzakelijk. Het is nu enkel hopen, in tijdnood, dat zwart op de been blijft en  nog enige weerstand kan bieden. De pion op b3 is zwarts enige hoop.[%clk  0:00:00]} 31. Bxe6+ {[%clk 0:00:00]} Nxe6 {[%clk 0:00:00]} 32. Qxe6+ {[%clk  0:00:00]} (32. Qf6) 32... Kf8 {[%clk 0:00:00]} (32... Kh7 {was heel moeilijk te  vinden, zeker in vliegende tijdnood} 33. Qxe7 (33. Qxf5+ Kh8) 33... Qe3 {was een  idee dat ik overwoog, maar het werkt niet. Toch heeft zwart hier het verrassende  Dc6} (33... Qc6 $1) 34. Nc1) 33. Qxf5+ {[%clk 0:00:00]} Kg8 {[%clk 0:00:00]}  (33... Ke8 34. Qc8+ Qd8 {was hier sterker geweest, maar ik wilde juist tegenspel  scheppen door de dames op het bord te houden. Een strategische vergissing.}) 34.  Qe6+ {[%clk 0:00:00]} Kf8 {[%clk 0:00:00]} 35. Qc8+ {[%clk 0:00:00]} Kf7 {[%clk  0:00:00]} 36. Qc4+ {[%clk 0:00:00]} Kf8 {[%clk 0:00:00]} 37. e6 $1 {de nagel in  zwarts doodskist[%clk 0:00:00]} Qb7 $1 {de enige zet, zwart moet zijn dame  activeren[%clk 0:00:00]} 38. h5 {Timman was tevreden over deze zet, maar ik kreeg  nu wel weer enige hoop. De computer vindt hem niet nauwkeurig[%clk 0:00:00]} (38.  Nc1 {met de idee de b-pion uit te schakelen maakt het zwart het moeilijkst})  38... Qh1+ {[%clk 0:00:00]} 39. Nc1 {[%clk 0:00:00]} Qxh5 {[%clk 0:00:00]} 40.  Nxb3 {[%clk 0:00:00]} g5 $4 {De 40e zet, zoals zo vaak een grove fout. Het is  moeilijk de zet zwaar te bekritiseren, want zwart moet tegenspel scheppen, maar  beter was het om dat tegenspel te zoeken tegen de zwakte op b2 en de loper te  activeren. Lf6 kan, want na Dc8+ kan zwart nog De8 doen. Ik meende echter dat dit  mijn beste kans was, had de desperado op b1 gezien, maar helaas niet, dat dit tot  een verliezende Zugzwang zou leiden.[%clk 0:00:00]} (40... Bf6 41. Qc8+ Qe8 42.  Qxe8+ Kxe8 43. a4 Ke7 44. a5 Bh4 45. Nc5 Bf2 {is ook fascinerend en vergt nadere  analyse (zonder computer)!}) 41. a4 {rechttoe, rechtaan, maar het was blijkbaar  sterker eerst het paard te activeren met Pd4[%clk 0:00:00]} g4 $2 {consequent,  maar nu is het echt geforceerd uit.[%clk 0:00:00]} 42. Qf4+ {[%clk 0:00:00]} Ke8  {[%clk 0:00:00]} 43. a5 {[%clk 0:00:00]} Qg6+ {[%clk 0:00:00]} 44. Ka2 {[%clk  0:00:00]} g3 $2 {[%clk 0:00:00]} (44... Qxe6 45. a6 {zal op de lange duur toch  ook wel winnen voor wit.}) 45. a6 {[%clk 0:00:00]} g2 {[%clk 0:00:00]} 46. a7  {[%clk 0:00:00]} Qb1+ {aardig gevonden, maar onvoldoende[%clk 0:00:00]} 47. Kxb1  {[%clk 0:00:00]} (47. Ka3 $4 d5+ {was natuurlijk niet realistisch, maar je weet  maar nooit.}) 47... g1=Q+ {hier pas begon ik te begrijpen wat me te wachten  stond[%clk 0:00:00]} 48. Qc1 {[%clk 0:00:00]} (48. Ka2 Qxa7+) 48... Qxa7 {[%clk  0:00:00]} 49. Qc8+ {[%clk 0:00:00]} Bd8 {[%clk 0:00:00]} 50. Nd4 $1 {[%clk  0:00:00]} (50. Na5 Qg1+ {en zwart ontsnapt!} 51. Ka2 Qa7 52. b4 Ke7) 50... Qh7+  {[%clk 0:00:00]} 51. Ka2 {[%clk 0:00:00]} Qc7 {de enige zet, maar helaas  onvoldoende. Zwart komt in Zugzwang[%clk 0:00:00]} (51... Qa7+ 52. Kb3 Qb6+ 53.  Kc4 {en wits koning is volkomen veilig}) 52. Qxc7 {[%clk 0:00:00]} Bxc7 {[%clk  0:00:00]} 53. Nf5 {[%clk 0:00:00]} d5 {[%clk 0:00:00]} 54. b4 {misschien nog twee  zetten te vroeg opgegeven. Timman noemde nog[%clk 0:00:00]} d4 {[%clk 0:00:00]}  55. Nxd4 {onnodig natuurlijk, Kb3 is eenvoudiger[%clk 0:00:00]} (55. Kb3) 55...  Ke7 {[%clk 0:00:00]} 56. Kb3 {[%clk 0:00:00]} Bb6 {[%clk 0:00:00]} 57. Kc4 {[%clk  0:00:00]} Kd6 {en wit lijkt niet verder te kunnen komen. Maar ook hier is de  electronische vriend onverbiddelijk, wit wint.[%clk 0:00:00]} *