Dulce et decorum est…

Aangezien je wat mij betreft nooit genoeg open deuren kunt intrappen, een poging om het afgelopen seizoen – dat voor het eerste team overigens nog niet voorbij is – te beschrijven. Geen sinecure. Wie wel eens naar de interviews na afloop van een wieleretappe luistert, zal wellicht het merkwaardige feit zijn opgevallen dat wielrenners wie gevraagd wordt, hoe de etappe is verlopen vaak ( vanzelfsprekend nog nahijgend en puffend van de inspanning) opmerken dat het niet te beschrijven is. Waarna ze vervolgens in geuren en kleuren uiteenzetten hoe koers zich heeft ontwikkeld. Een zeldzaam staaltje taalvaardigheid, waar overbetaalde multimiljonairs die wel aardig tegen een balletje aan kunnen trappen nog een voorbeeld aan kunnen nemen als ze (weer) eens geen zin hebben om na de wedstrijd de pers te woord te staan.
Sportinterviews hebben trouwens vrijwel altijd de eigenschap dat er vrij weinig nieuws wordt gemeld. Er kan altijd worden geput uit het grote voetbaltrainershandboek van clichés, ook wel bekend als De dikke Advocaat of Ten Hags memorabele uitspraken: we kunnen tevreden zijn, we moeten de wedstrijden intern evalueren, het gaat om de 7 punten (of liefst 9), het bord is vierkant enzovoorts enzovoorts. Zelden wordt er iets vermeld, wat de toeschouwers niet zelf hebben kunnen waarnemen of wat niet van te voren is bekokstoofd door een speciaal slag helse bewoners: woordvoerders. Liefst zo min mogelijk spontaniteit. Liefst geen risico’s nemen. Nee, als woordvoerders zelf voetbalcoaches zouden willen zijn (en vermoedelijk waren ze dat liever geworden en was hun baan de enige manier om nog enigszins in de buurt van hun idolen te kunnen verkeren), dan zou er uitsluitend 1-5-5-0 gespeeld worden en Mourinho geroemd als de Portugese Nezhmetdinov. Interviews met schakers zijn vaak evenmin interessant, tenzij ze uitvoerig uitleggen wat niemand heeft begrepen. Voor de echte fans is het dan ook echt genieten, zoals in de uitvoerige compilatie die de Franse televisie in 1990 maakte van het tweede deel van match tussen de twee K’s. (Zie: https://www.youtube.com/watch?v=Rxy1wYFN29M)
Al is het maar vanwege de voice-over, die klinkt als een acteur uit Little Britain en consequent de zettenreeksen opsomt alsof het toverspreuken betreft. Ik dwaal af: het ging immers om het afgelopen seizoen.

Feit is wel dat het eerste team aan een uniek seizoen bezig was: dat voor het eerst in de clubhistorie (de historie van 0-0-0, V.V.V. en A.S.G. meegerekend) in de landelijke eerste klasse werd gespeeld. De doelstelling (handhaving) is gehaald, dus hoeft de coach of het bestuur niet
op te stappen. Zonder iemand te willen beledigen (wie de schoen past trekke hem aan) bleek het met regelmaat lastig om 10 volwaardige eerste-teamspelers op de been te brengen. Wie had voor het seizoen gedacht dat Ton zijn debuut voor het eerste zou maken? Of dat Dirk een beslissend halfje zou scoren in de wedstrijd tegen Zukertort (5-5)?  Vele spelers bedankten voor de eer om in het eerste te spelen, anderen gaven aan dat ze op zaterdag liever hun plantjes water gaven en er ontstond zelfs bonje in het tweede team over de grote hoeveelheden invallers die werden opgevraagd. Om met dat laatste te beginnen – omdat ik nooit te beroerd ben om mijn mening te geven zonder enige kennis van zaken: vanzelfsprekend is het vervelend als je eigen team steeds incompleet aan de start verschijnt. Wellicht had er meer ingezeten voor het tweede. Echter: op het moment dat de competitie werd hervat, was het eerste team nog alles behalve zeker van handhaving en het tweede stond op een schier onoverbrugbare achterstand op de koploper(s), waardoor promotie niet realistisch leek. Lijkt mij een simpel rekensommetje. Behalve Davy Pröpper zijn er toch vrij weinig voetballers die er de voorkeur aan geven om bij de plaatselijke amateurvereniging af te bouwen in plaats van op de bank bij het eerste te zitten. Hoe moeten we dit duiden? Is het geen grote eer om in het eerste team van je vereniging uit te komen? Leiden spelers van het tweede aan een grote mate van faalangst? Moeten we een teamsessie met Dr. Marten Coerts inplannen? Misschien is het beter de hele kwestie te laten rusten: wel is het zo dat diverse spelers van het eerste team helaas te maken hadden met omstandigheden die ervoor zorgden dat ze niet optimaal ingezet konden worden. Goed, dat Rob juist zich net nu moest gaan verdiepen in de Mexicaanse variant was wat ongelukkig gepland, maar kun je iemand ook niet ontzeggen.

Een welgemeend chapeau voor alle invallers; hulde aan Ton voor zijn broodnodige halfje tegen Euwe, hulde aan Tycho (3x), Max, Daan, Chaim die zich van hun beste kant lieten zien. Hoewel het niet meevalt als 1700-1800-speler tegen een doorgewinterde eerste-klassespeler van 2200-2300 aan te treden, is dit ook een heel mooie ervaring in je ontwikkeling als schaker. Ik kan ze vanaf hier alleen maar aanraden zoveel mogelijk in de interne competitie van de club mee te draaien. De weerstand die je daar moet overwinnen helpt je naar een hoger niveau. Zonder meegespeeld te hebben in de interne competitie van 0-0-0 in de jaren 2002-2004, durf ik te wedden dat ik nooit de provinciale titel had veroverd. Als je ergens in den lande studeert, je daar aan te melden bij een club met een fantastische interne, zoals LSG of Paul Keres. In de wedstrijd tegen Paul Keres weerden onze jongens zich als leeuwen: de opening kwamen ze vrijwel allemaal goed door, maar daar zal een ervaren speler niet wakker van liggen. Er komt nog een middenspel, eindspel etc. Geduld is een kenmerk van betere spelers en leren om daar (remise) tegen te spelen, helpt je verder. Vanuit het eerste team zijn er in elk geval serieuze plannen om onze jeugdspelers met extra (online) trainingen te helpen een hoger niveau te bereiken. Yong-Hoon, ikzelf, Jos en Frank Agter (en wie weet anderen) staan klaar om jullie daarbij met regelmaat (dus wekelijks) te ondersteunen. Over de invulling moet uiteraard nog veel gesproken worden, maar Tycho heeft zichzelf in elk geval naar onze mening bewezen en verdient een kans als linksachter. Nu FM Midas ons weer gaat verlaten (bedankt Midas, je was een fijne teamgenoot en succes met je chessablecursus (een aanrader voor de spelers van rond de 1800!) is het goede nieuws dat we onze eigenste FM Danny daar weer voor terugkrijgen. We zoeken echter nog één sterspeler voor het eerste team, open sollicitaties kunnen aan Jan Poland worden gericht. Niet-helemaal normaal zijn is een pré.

De wedstrijd konden we vrijuit spelen, want Paul Keres was al naar de meesterklasse gepromoveerd (gefeliciteerd), terwijl er voor ons niets meer op het spel stond. Yong-Hoon overzag helaas een triviale tactische wending – het zal overconcentratie zijn geweest in een stelling die ‘gelijk’ aanvoelde, maar toch wel lastig was voor zwart, zie voor de details het lezenswaardige verslag van generatiegenoot Paul Hommerson https://paulkeres.nl/?p=25396

Hugo ten Hertog is een sterke speler, niet voor niets GM en had hier een heel fraaie variant berekend:
1…h6 (kijkt u zelf maar even wat er dreigt) 2.e4 Tfd8 3.Lc2 Lc4 4.e5! Lxf1 5.exf6 De1(?) 5…De2! 5.Dg3 g5 6.Lxg5 houdt vermoedelijk wel voor wit) 6.Lxh6! Dxa1 7.Lh7+! Kxh7 8.Lxg7+ Kg6 9.Dg4+ Kh7 10.Dh5+ Kg8 11.Dh8#

Dat je tegenstander dat doorrekent in een stelling die er op het oog uitziet alsof zwart op de drempel van gelijk spel staat, geeft wel aan hoe hoog de druk is tegen een dergelijke tegenstander. Hoe nauwkeurig je moet spelen om überhaupt een kans te maken in zowel de opening, middenspel als in het eindspel is uitputtend. En daarnaast kan wit ook nog besluiten tot 2.Le2 en staat met zijn loperpaar dan altijd iets beter. Voor Yong-Hoon jammer dat het geen gevecht werd, het past ook niet helemaal bij zijn uitstekende seizoen waarin hij goede tegenstanders met groot gemak positioneel wegschoof. Laten we hopen dat hij zich tegen Wageningen nog wat kan revancheren.

Op bord twee speelde FM Midas m.i. de opening tegen IM Wemmers net iets te creatief, er kwam een rommelige stelling op het bord waarin Midas afzag van zijn berekende variant en daardoor het onderspit moest delven. Jammer, maar wel leerzaam. Midas was overigens zo aardig geweest met mij te ruilen: nadat ik de gehele ochtend nog de nodige varianten voor zwart had doorgenomen, kwam ik er tot mijn grote schok in de speelzaal achter dat ik achter het tweede bord natuurlijk wit zou hebben. Een snelle ruil naar bord 3 (bedankt Midas!) leidde ertoe dat ik toch zwart kreeg tegen de gewenste tegenstander. Die speelde echter geen 1.e4, maar 1.Pf3 en daar kon de gehele voorbereiding de prullenbak in… toch kreeg ik, met enige hulp, een gelijke stelling, een voordeeltje en een gezonde stelling lagen binnen handbereik toen de Tal-in-mij fluisterde dat het na drie remises weer eens tijd werd voor een partij met ideeën. Toegegeven, van de drie remises, was er eentje zeker erg gelukkig, toen de jonge Wahe met nog een minuut op de klok een remiseaanbod deed in een wel erg dubieuze stelling. Op de andere twee remises valt minder aan te merken: tegen Boer leidde ik aan een zorgelijke ideeënloosheid en zorgwekkend gebrek aan zin, tegen Piet Peelen was het min of meer correct. Na 19 zetten stond het zo:

Van Kerkhof (2372) – Van Tellingen (2289)

Wat nu? Zwart staat iets beter en na een normale zet als Pb6 heeft hij alle kansen om zijn stelling langzaam te verbeteren. Ik koos echter voor 19…Pd6!? Een zet waar lijfstraffen gepast zouden zijn, zeker in een teamwedstrijd. Mijn tegenstander hoefde niet na te denken en ging ervoor: 20.Le7 Pf5 21.Lxf8 Dxf8 Dat was het idee.

Vage herinneringen aan partijen Karpov-Kasparov, Gelfand-Kasparov dreven boven toen ik tot 17…Pc4 besloot. Zulke stellingen zijn natuurlijk lastig uit te rekenen, het leek me dat zwart redelijke compensatie moest hebben voor de kwaliteit en de engine is het met me eens (0.41). Na 22.Pb3!? voelde ik er echter weinig voor om de belangrijke c-pion te dekken met Tc8. Ik meende (op basis van een mooie variant) dat ik daarop kon besparen.
22…Lh6? de zet van een krankzinnige 23.Dxc6! Lf4 (de idee achter Lh6) 24.De4? (dat 23.d5! hier al kon, was ons beiden ontgaan) g5! 25.Pd2?! (een schild maken voor de koning met h3 was de juiste speelwijze.) Mijn hoofdvariant betrof 25.d5? Dh6 26.dxe6 Dh3 en de toren op a8 hangt niet. Wit kan zich echter wel verdedigen tegen het mat met een desperado: 27.exf7+ Kg7 28.Dxf4! en het loopt op remise uit. Dat is nog niet zo eenvoudig te zien.)

Analysediagram

Tb8! 26.Pf1 Dh6! nu heeft zwart de opstelling die hem voor ogen stond bij het kwaliteitsoffer. Enkel nog Dh3! en wit kan opgeven.)

27.d5? dat werkt hier niet zoals in de vorige variant, omdat het paard al op h4 staat. Een goede opgave om verdedigen te trainen: 27.Kg2! is de enige zet. 27…Dh3! het is voorbij 28.dxe6 Ph4! 29.exf7+ Kg7! (zie diagram) Mijn tegenstander had overzien dat zijn geplande 30.f8D+ Txf8 31.Td7+ faalt op Dxd7…de diagonaal is weer open).

31.Dd4+ Kh6! 32.Te6+!? is nog een interessante poging. (32.Df6+ Kh5! is over en sluiten). Oorspronkelijk dacht ik hier dat je wel een enorme anti-estheet moest zijn om nu het platte 32…Dxe6 te spelen en dat 32…Kh5 nou eenmaal de zet was die je in zulke stellingen behoort te spelen. Aardig en wel, maar niet voor niets legt Dvoretsky in zijn uitstekende boek Recognizing the Opponent’s Resources (2012) uit dat je juist in zulke stellingen maximaal geconcentreerd moet zoeken naar evt. tegenkansen. Hebt u hem al gezien? (Oplossing onderaan). 32…Dxe6! dus en hoewel het eindspel niet zo triviaal was als het leek, was ik nogal tevreden over de technische afwikkeling (er moeten niet teveel pionnen van het bord verdwijnen).

Van Kerkhof – Van Tellingen na 32.Te6+!?        Van Kerkhof – Van Tellingen na 38.Txa7

In de rechter diagramstelling zit zwart in Zugzwang. Het paard kan, zodra het speelt, worden teruggejaagd naar f1 door Tb1+. Over de volgende zet was ik dermate tevreden dat ik hem graag nog deel (overigens vindt de engine het allemaal niet bijzonder): je wilt graag voorkomen dat wit met f8+ en Txh7 nog een pion van het bord kan laten verdwijnen, omdat de technische fase dan complexer wordt. Aangezien wit vrijwel alleen met de toren en a-pion kan zetten, is het slim om te wachten op een schaakje en dan de f-pion eraf te plukken. Daarom deed ik 38…Kf8! om met tempo de f-pion te kunnen elimineren.

Op bord 4 speelde Frank A. naast me ook weer geïnspireerd, zo leek het. Hij kreeg helaas niet voldoende compensatie voor zijn geofferde pion. Het zal ongetwijfeld ergens beter kunnen voor wit. Jos werd op bord 5 geruisloos en meesterlijk weggeschoven door Demre Kerigan, Daan op bord 6 speelde weer eens zijn één-na-favoriete systeem en wist in een symmetrische Konings-Indiër te profiteren van een paar ongeduldige zetten van zwart. Keurig gedaan! Na 23.Ta3! stortte de zwarte stelling langzaam in en Daan wist het technische karwei netjes te klaren. Dat waren wel onze enige twee overwinningen van de dag.

Geerke-Kokje, Stelling na 23.Ta3

Chaim wist een redelijke stelling te bereiken, maar op dit niveau is het dan nog hard werken voor het halfje. Als de pionnen op de damevleugel kunnen worden geruild is het al een stuk eenvoudiger, maar dat lukte helaas niet. Desondanks knap gedaan.

Okkes – Bookelman na zet 24.

Ook Max, Tycho en Daan(2) weerden zich kranig. Hopelijk motiveert deze partij ze om zich verder te ontwikkelen en in enkele jaren uit te groeien tot vaste basisklanten in het eerste team. Veel competitie spelen en echte toernooien (ook rapidtoernooien) helpen daarbij!

Er rest ons nog een wedstrijd en dan kunnen we vooruitkijken naar 2022-2023.